SEO Hakkında Temel Bilgiler

İnternet, hayatımızı değiştiren bir araç/teknoloji olarak ortaya çıktığından beri dünya üzerindeki hemen her şey üzerinde değişiklik yaratan bir araç oldu. Yazının icadı, tekerleğin bulunması ve ateşin keşfi gibi insanlık tarihindeki önemli olaylarla kıyaslanan ve( genellikle) bu gelişmelerden daha üstün bir sıçrama noktası olarak kabul edilen internet, insanların günlük yaşamlarında önemli değişikliklere neden oldu.
1960’larda yapılan araştırmalar ve çalışmalar sayesinde alt yapısı atılmaya başlanan internet, 1980’li yılların ortasından itibaren uluslararası bir ağ haline geldi. Akademik ve ticari ağ bağlantılarının yanı sıra devlet ve özel/serbest bilgisayar ağının birbirlerine bağlandığı 1990’lı yıllar, dünya çapında internet hayalini kuran araştırmacıların isteklerine kavuşmaya başladıkları yıllar olmuştu. İnternet sadece 5 yıl içinde 50 milyon kullanıcıya ulaşan bir araçtır. Bu süre radyo için 38 yıl ve televizyon için 13 yıl olmuştu.

İnternet Kullanıcıları ve E-ticaret Hacmi

Günümüze geldiğimizde, dünya nüfusunun yaklaşık 3’te 2’lik bölümünün aktif internet kullanıcısı olduğu görülüyor. Sayıları 4 milyar civarında olan aktif internet kullanıcıları, mobil internet aygıtları (cep telefonları, taşınabilir oyun konsolları, dizüstü bilgisayarlar gibi) sayesinde hemen her yerden internete bağlanabiliyorlar.
Aktif internet kullanıcılarının internette geçirdikleri ortalama süre her gün 4 saat civarında bulunuyor. Hemen her türlü günlük işlerini internetteki platformlar aracılığıyla yapan kullanıcılar, dünyadaki e-ticaret hacminin 1,6 trilyon dolara yükselmesini sağladılar. Ülkemizde 30 milyar dolar civarında bulunan e-ticaret hacmi, dünyadaki harekete benzer şekilde nerdeyse her 2 yılda bir 2 katına çıkıyor. Yani bundan 10 yıl sonra dünyadaki devletlerin ve tabi ülkemizin bütçesinin toplam e-ticaret hacminin gerisinde kalmaya başlayacağı söylenebilir.
Durum böyle olunca tüm web siteleri ama özellikle e-ticaret siteleri, sanal ortamda yaşanan rekabette öne geçmelerini sağlayacak olan hamleler yapıyorlar. Web sitelerini geliştirmeyi ve arama motorları tarafından yapılan sıralamalarda yükselmeyi sağlayan bu çalışmalar ‘SEO’ olarak adlandırılıyor. Peki, SEO tam olarak ne anlama gelmektedir?

SEO Nedir?

SEO, İngilizce ‘Search Engine Optimization’ kavramının baş harflerinin birleştirilmesiyle oluşturulan bir kısaltma ve kavram olarak anlatılabilir. ‘Arama Motoru Optimizasyonu’ anlamına gelen bu kavram temel olarak web sitesinde teknik çalışmalar yapılarak sitenin arama motoru botları tarafından kolay algılanabilen hale getirilmesini ve kullanıcıların kolay şekilde kullanabilecekleri bir site haline gelmesini ifade eder. Sitenin arama motoru sonuç sayfalarında (SERPs) yükselmesini sağlamak amacıyla diğer sitelerden ve sosyal medya platformları gibi farklı ortamlardan alınan bağlantılar da SEO çalışmalarının öncelikleri arasında bulunan çalışmalardır. SEO kavramının ve SEO çalışmalarının geliştiği süreç ise oldukça kısa ama sancılı bir süreç olmuştur.

SEO Kavramının Tarihçesi

Türkçe karşılığı ‘Arama Motoru Optimizasyonu (iyileştirmesi)’ olan SEO kavramı, ilk olarak 2006 yılında Rohit Bhargava tarafından ortaya atılmıştır. Dijital pazarlamacıların dikkatini çekmeyi başaran ve çok tartışılan bu makale, ѕoѕyal medya optіmіzasyonundan bahsediyordu ve 5 maddelik bir liste bulunduruyordu. 2006 yılında yayınlanan makaledeki 5 maddelik liste sitenin optimize edilmesi için gerekli olduğu düşünülen çalışmaları içeriyordu:

Increase your linkability ( Linklenebilmenizi-bağlantınızı arttırın )
Make tagging and bookmarking easy ( Tag-etiketlemeyi ve Bookmark-yer işaretlemeyi kolaylaştırın )
Reward inbound links ( Link verenleri- sitenize bağlantı verenleri ödüllendirin)
Help your content travel ( İçeriğinizin yayılmasına yardım edin-kullanıcıların sitenizi gezmelerine yardımcı olun )
Encourage the mashup ( Mashup’ları teşvik edin-Sitede Youtube, twitter gibi uygulamalar barındırın, içeriğinizin başka siteler tarafından kullanılabilecek bir formatta hazırlanmasına dikkat edin.) Mashup: Bir ya da daha çok kaynaktan API vb. servisler tarafından ortaya koyulan ham dataları alarak, dataları yeni bir forma dönüştüren, bu şekilde hizmet sunan web siteleridir. İçeriğinizi (bir kısmını ya da hepsini) başka web sitelerinin kullanabilecekleri formatta hazırlarsanız, içerikleriniz bu sitelerde kullanıldığında bedava reklam yapmış olursunuz. (Youtube tarafından yayınlanan videoların birkaç kod satır ile videoyu indirmeden web sitelerine gömülebilmesi, Youtube sitesinin milyon dolarlar karşılığında yapabileceği reklamı ücretsiz yapmasını sağlamaktadır.)

Sonraki yıllarda çeşitli kişiler tarafından geliştirilen bu liste, 16 maddelik bir liste haline gelmiştir. SEO kavramının temellerini ortaya koyan ve yapılması gereken SEO çalışmalarının neler olduğunu gösteren bir liste halini alan 16 maddelik liste, dünyadaki tüm SEO Uzmanları tarafından bilinen ve dijital pazarlamacılar tarafından önem verilen maddeleri içerir.

SEO’nun Avantajları

SEO çalışmaları, belli kelimeler kullanılarak yapılan aramalarda sitenizin arama motoru sonuç sayfasında (SERP) yükselmesini sağlar. Yapılan araştırmalar, kullanıcıların aradıkları sitelere ve ürünlere/hizmetlere arama motorunda yaptıkları aramalar sonucunda ulaştıklarını gösteriyor. Dünya çapında sayısı 4-5 milyara ulaşan aktif internet kullanıcıları, arama sonuçlarında ilk 3 sırada yer alan web sitelerine gitmeyi tercih ediyorlar.
İnternet kullanıcılarının yaklaşık %90’lık bölümü arama motoru sonuç sayfasında (SERP) ilk 3 sırada yer alan siteleri (bazı istatistiklerde ilk 5)ziyaret etmeyi tercih ederlerken, kullanıcıların %10’luk bölümü ise daha alt sıralarda bulunan onlarca, yüzlerce site arasında seçim yapıyorlar. Kullanıcıların %36’sı ilk sırada bulunan siteyi tıklıyorlar. İkinci sırada bulunan site için geçerli olan tıklama oranı ise %12’lere kadar düşüyor. 2. Ya da 3. Sayfada yer alan sitelerin tıklama oranları ise yüzdelerle değil, binde 1-5 gibi oranlarla değerlendiriliyor. Yani arama motoru sonuç sayfalarında ilk sayfada, özellikle ilk 3 sırada yer alan web siteleri, daha alt sıralarda ve sayfalarda yer alan sitelere göre 30-100 kat arasında değişen oranlarda daha fazla ziyaretçi ağırlıyorlar.
Türkiye için değerlendirildiğinde, doğru belirlenen anahtar kelimelerle yapılan aramalarda arama motoru sonuç sayfalarında (özellikle Google) ilk 3 sırada yer alan web siteleri, 30-40 milyon internet kullanıcısına ulaşma şansı elde ediyorlar. Oysa aynı firma ve marka milli maçlar gibi en çok izleyici çeken yayınlar sırasında televizyonlara reklam verdiğinde bile maksimum 3-5 milyon kişiye ulaşabiliyor. Üstelik bu reklam için birkaç milyon lira bütçe ayırması gerekiyor. Oysa web sitesine birkaç bin liralık yatırım yaparak (SEO çalışmaları), televizyon reklamına kıyasla çok daha fazla sayıdaki kişiye ve çok daha uzun süre boyunca erişme imkânına kavuşuyor. Yapılan SEO çalışmalarıyla hedeflenen kitleye ulaşmanız mümkün ve böyle olduğunda ulaştığınız kişi sayısı artıyor ama hedef kitle söz konusu olduğunda televizyon reklamları aracılığıyla ulaşılan kişi sayısı da azalıyor. Yani başarılı SEO çalışmaları sonrasında sonuç sayfalarında ilk sayfada, özellikle ilk 3 sırada bulunan sitelerin sahibi olan firmalar ve markalar, alternatif reklam ve pazarlama yöntemleriyle ulaşabilecekleri kişilerden (en az) 5-6 kat fazlasına erişebiliyorlar.

SEO Çalışmalarının Faydaları

SEO çalışmalarının sağladığı avantajlar, SEO hizmetlerinden yararlanan sitelerin elde ettikleri faydalar şu şekilde sıralanabilir:

Doğru biçimde belirlenen anahtar kelimeler sayesinde sunduğunuz ürünlerle/hizmetlerle ilgilenen uygun hedef kitleye ulaşmayı başarıyorsunuz. SEO çalışmaları, gerçek anlamda potansiyel müşteri statüsünde bulunan kişilere ulaşmanızı sağlıyor. Size ulaşan potansiyel müşterilerin ürünleriniz hakkındaki doğru ve güncel bilgilere en hızlı şekilde erişmelerini sağlamış oluyorsunuz.
SEO çalışmaları sırasında ortaya çıkan doğru indeksleme, arama motorlarını kullanan potansiyel müşterilerinizin henüz tanınmayan ürünlerinize ve/veya markalarınıza ulaşmalarını sağlar. Bu reklam bütçenizin önemli miktarda düşmesine ve bu bütçeyi firmanızı başka yönlerden geliştirmek amacıyla kullanabilmenize yol açar.
Uzun vadede müşteri sayınız artar. Yaptığınız harcamalar ise azalır. Bu da reklam/pazarlama maliyetlerinizin ve (kişi başına) müşteri edinme maliyetinin azaldığı anlamına gelir.
İzinsiz pazarlama yöntemlerini kullanmamış olursunuz. Arama motoru aracılığıyla sitenize gelen kişiler, kendi istekleriyle sizin sattığınız ürünleri arayan, ürün hakkında bilgi edinmek isteyen kişilerdir. Dolayısıyla müşterileri rahatsız etmemiş olursunuz, alternatif yöntemlerde müşterilerden gelebilen olumsuz tepkilerden kaçınmış olursunuz.
Kendi sitenizden ve bağlantılı hesaplardan (sosyal medya hesapları gibi) elde ettiğiniz veriler-geri dönüşler analiz edilir ve yeni stratejiler geliştirmenizi sağlar. Bu verilere diğer yöntemlerle ulaşmak isteyen büyük ölçekli firmaların yıllık harcamalarının milyon liralarla ifade edildiğini unutmamak gerekir.
Arama sonuç sayfalarında üst sıralarda yer almanız firmanızın imajını güçlendirir, marka değerinin artmasını sağlar. Çünkü internet kullanıcıları o konuda arama yaptıklarında en üst sıralarda yer alan firmanın/markanın, tercih edilen ve kaliteli bir firma/marka olduğunu düşünürler. Firmanız ve markanız hakkında yerleşen bu algı, şirketinizin geleceğini sağlama alan bir kuruluş haline gelmeye başladığını gösterir.

Neden SEO Hizmeti Almalı?

Çalışmaların maliyetinin de alternatif yöntemlere göre %0,1 veya %1 aralığında kaldığını hesaplamak gerekiyor. Yani maksimum yüzde bir oranındaki bir harcamayla 5-6 kat daha fazla kişiye erişebiliyorsunuz. Bu da başarılı SEO çalışmaları sonucunda elde edilen yatırımdan elde edilen kazanç (Return on Investment-ROI) oranının yani yatırımın geri dönüş oranının, televizyon reklamları gibi çok etkili olduğu düşünülen pazarlama/reklam yöntemlerine göre 500 kat veya daha fazla olduğunu gösteriyor.
Bu da şu anlama geliyor: SEO çalışmaları sonunda elde edeceğiniz maddi kazanç ve diğer avantajlar, firmanızın daha hızlı büyümesini ve geleceğe güvenle bakmasını sağlayan çalışmalardır. Kısacası SEO hizmetlerinden faydalanmak bir tercih ya da seçenek değildir. Özellikle ticari amaçlar taşıyan kuruluşlar ve geniş kitlelere ulaşmayı hedefleyen kurumlar için zorunluluktur. Elbette SEO hizmetlerinden faydalanmak istemeyen firmalar, kuruluşlar da olabilir. Ama bu kuruluşların hedeflerine ulaşmaları (SEO çalışmaları yapılan duruma göre) ya çok uzun sürecektir ya da hedefe ulaşmaları mümkün olmayacaktır.

Yoğunlukla Hangi Kuruluşlar SEO Yaptırmalı?

SEO çalışmaları her site için yapılabilecek çalışmalardır. Ama bireysel siteler yani bloglar vb. siteler açısından çok da önemli olmayabilir. Fakat kurumsal yapılanmaya sahip olan web siteleri, özellikle ticari amaçlar taşıyan firmalar, SEO çalışmalarından mutlaka faydalanması gereken siteler olarak gösterilebilirler. Bunun nedeni ise yine istatistiklerde saklıdır.
2000’li yılların başından itibaren web sitelerini geliştiren ve SEO çalışmaları yapan firmalar, 10 yıllık süreç içinde web sitelerine yatırım yapmayan firmalarla kıyaslandıklarında, %70 oranında daha fazla büyümüşler. Dolayısıyla ticari amaçları olan firmaların e-ticaret sitelerini kurmaları, SEO çalışmaları yaptırmaları veya markaları-kampanyaları-firmaları hakkında bilgiler verdikleri web sitelerinin daha çok kişiye ulaşmasını sağlamak için SEO uzmanları tarafından verilen hizmetlerden yararlanmaları öneriliyor.
Ticari amaçların dışında toplumsal projeler ya da sosyal sorumluk projeleri ortaya koyan kurumlara da SEO çalışmaları yaptırmaları tavsiye ediliyor. Sigara karşıtı ya da sigara bırakmayı destekleyen bir kurum, vahşi yaşamı korumayı hedefleyen bir kurum, hava kirliliği ve yarattığı sorunlara dikkat çekmeyi hedefleyen bir kurum, SEO çalışmalarıyla desteklenen bir web sitesini hayata geçirerek diğer yöntemlerle erişebileceği kişilerden çok daha fazlasına ulaşma imkânına kavuşabilir.

Nasıl SEO Yapılır?

Aşağıda ana başlıklar halinde sıralanan SEO çalışmaları, daha fazla ayrıntı içeren ve uzun vadeli çalışmalar yapılmasını gerektiren bir görevdir. Çalışmalar başlamadan önce yapılan anahtar kelime analizi, rakip sitelerin analizi, teknik düzenlemeler, diğer analizler ve raporlamalar, SEO Uzmanı tarafından yapılan çok önemli işlerdir. Yukarıda sıralanan çalışmalar ise Site İçi SEO(On-page SEO) ve Site Dışı SEO (Off-page SEO) başlıkları altında gerçekleştirilen çalışmalardır.

Site İçi SEO(On-page SEO) Çalışmaları

Sitenizin sayfalarında ve site genelinde yapılan teknik düzenlemelerdir. Arama motoru örümceklerinin sayfanızı daha kolay algılamalarını ve indexlemelerini sağlar, kullanıcılarınızın siteyi daha kolay anlayabilecekleri ve kullanabilecekleri şekle girmesini hedefler. Site hızını da uygun hale getiren ve site içinde yapılan bu çalışmalar (Alan adı uygunluğunun sağlanması, W3C Geçerlemesi, robots.txt, özgün içerik bulundurulması, görsellerdeki çözünürlük kalitesi hakkındaki çalışmalar, site hızıyla ilgili çalışmalar vb.), Site İçi SEO (On-page SEO) çalışmaları olarak adlandırılırlar. Kısaca yapılan bazı teknik düzenlemeler ve sayfa yapısı (page), başlıklar (tittle) ve açıklamalar (descreption) olarak isimlendirilen bölümlerin uygun hale getirilmesini sağlayan çalışmalardır. “Tüm SEO çalışmaları içinde %10-30 arasında değişen bir ağırlığa sahiptir.

Site Dışı SEO (Off-page SEO) Çalışmaları

SEO çalışmalarının %90’a kadar çıkabilen kısmı, Site Dışı SEO (Off-page SEO) olarak isimlendirilen ve üzerinde çalışılan web sitesinin dışındaki ortamlarda gerçekleştirilen çalışmalardan oluşur. Backlink inşası yani alakalı sitelerden bağlantılar alınması site dışı SEO çalışmalarının en büyük kısmını oluşturur. Marka bilinirliği ve Sosyal Medyada Etkinlik şeklinde yapılan çalışmalar da site dışı SEO çalışmaları arasında bulunurlar. Site dışı SEO çalışmalarında dikkat edilmesi gereken en önemli husus, alınan bağlantıların doğal görünümlü olmaları ve kalite puanı yüksek sitelerden alınmış olmalarıdır.
Sitemizin adı daha önce sosyal medyada geçmediği halde bir günde 100 kere imlenmesi ya da kalite puanı 1 olan sitelerden bir günde 20 bağlantı (backlink) alması doğal görünmeyecektir. Yani Sosyal Medya Platformlarında yapılan çok sayıdaki (doğal olmayan) imlemeler veya çöp site olarak adlandırılan sitelerden alınan çok sayıdaki backlink, arama motorları tarafından doğal olmayan çalışmalar olarak değerlendirilebilir. Bu da sitenizin değerlendirme dışında kalmasına, ceza alarak arama motorunun yaptığı sıralamaların dışında kalmasına sebep olabilir. Bu çalışmaların tecrübeli bir SEO Uzmanı tarafından planlanması ve yönetilmesi gerekir.

Tüm SEO Çalışmaları

Arama motoru optimizasyonu yani SEO çalışmaları sırasında yapılan uygulamalar şu şekilde sıralanabilir:

Alan adı (domain) seçimi: Belirlenen anahtar kelimeleri içeren ve sitenin arama motorları tarafından ‘zararlı’ olarak işaretlenmesini engelleyen alan adının seçilmesi (Örnek: alan adında üçün üzerinde (-) işaretinin kullanılması, sitenin zararlı site olarak işaretlenmesine neden olabilir.),
Statik IP alınması,
W3C geçerlemesi (her internet sitesinin kullanıcıya ulaşırken yararlandığı kalite standartlarının W3C kalite standartlarına uydurulması, sitenin tüm tarayıcılarda görülebilen kaliteli bir görünüme ulaşması amacıyla kod hatalarının düzeltilmesi, içeriğin uyumlu hale getirilmesi),
LSI tekniği (Latent Semantic Indexing – Gizli Anlamsal İndeksleme) ile eşdeğer içerikli kelimelerin sitede kullanılan içeriğe yansıtılması,
Sayfalara uygun başlıklar (Title)seçmek,
robotѕ.txt dosyasının kullanımı (Arаmа mоtоrları sitelerin Robots.txt doѕуаѕınа tanımladığı kоmutlаr doğrultusundа web ѕіtelerіnі indеxlеmеktеdirler; basit bir şekilde anlatılırsa, bu dosya vasıtasıyla іndеxlеtmеk vеya іndеxlеtmеmеk istediğimiz sayfaları arama motorlarına anlatmış oluyoruz.),
Meta etiketlerin kullanımı (kullanıcılara ve arama motorlarına içerik ve sayfa yapısı hakkında ön bilgi veren bilgi etiketlerinin düzenlenmesi),
Özgün içerik oluşturulması, başka kaynaklardan kopyalanmaması,
Sіte-іçі dоlaşımın düzenlenmesi
Sitenin içeriği ile ilgili diğer sitelerden bаğlаntı alınması(backlink inşası),
Belirlenen anahtar kelimelerinin site içeriğindeki yoğunluklarının tespit edilmesi,
Site haritası oluşturarak arama motoru botlarının siteyi daha kolay ve hızlı bicinde okumalarının sağlanması (bu işlem site ziyaretçilerinin siteyi kullanmalarını da kolaylaştırır),
İlgili anahtar kеlimеlеri kalın, bold, italik gibi özellikler kullanarak vurgulamak,
CSS tabanlı, tablo düzeni ile tasarlanmamış ѕitelerin ortaya çıkartılması,
Sayfalardaki link sayısının ayarlanması,
Sitedeki kullanılan makalelerin ve diğer içeriğin site geneliyle uyumlu olmasının sağlanması,
404 (istenilen dosyanın sunucuda bulunamadığını gösteren hata kodu)sayfalarının çalışan sayfalara yönlendirilmesinin sağlanması.